Baza Danych Obiektów Topograficznych (BDOT10k) to wektorowa baza danych zawierająca lokalizację przestrzenną obiektów topograficznych wraz z ich podstawową charakterystyką opisową. Treść i szczegółowość bazy BDOT10k odpowiada w ogólności tradycyjnej mapie topograficznej w skali 1:10 000, a fragment przykładowej wizualizacji treści bazy danych BDOT10k przedstawiony został na rys. 1.
Zakres tematyczny Bazy Danych Obiektów Topograficznych obejmuje informacje o następującej tematyce:
1) sieć wodna (SW),
2) sieć komunikacyjna (SK),
3) sieć uzbrojenia terenu (SU),
4) pokrycie terenu (PT),
5) budynki, budowle i urządzenia (BU),
6) kompleksy użytkowania terenu (KU),
7) jednostki podziału terytorialnego (AD),
8) tereny chronione (TC),
9) obiekty inne (OI),
10) rzeźba terenu (RT).
Szczegółowy zakres informacji gromadzonych w BDOT10k, organizację, tryb i standardy techniczne tworzenia, aktualizacji, weryfikacji i udostępniania danych określa Rozporządzenie Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z dnia 27 lipca 2021 r. w sprawie bazy danych obiektów topograficznych oraz bazy danych obiektów ogólnogeograficznych, a także standardowych opracowań kartograficznych.
Aktualnie, w bazie BDOT10k znajduje się ok. 60 milionów obiektów. Wprowadzone od 31 lipca 2020 r. uwolnienie danych BDOT10k powoduje, że dzisiaj każdy może w łatwy sposób wykorzystywać te dane do dowolnych celów. Doskonałym narzędziem do wizualizacji i analizy danych BDOT10k jest darmowe oprogramowanie QGIS. Ze względu na szeroki zakres tematyczny danych BDOT10k, najlepiej do ich importu i prezentacji wykorzystać wtyczkę BDOT_10k_GML_SHP udostępnioną przez Główny Urząd Geodezji i Kartografii, dzięki której uzyskujemy obraz prezentacji danych zbliżony do tradycyjnej mapy topograficznej w skali 1:10 000, jak przedstawiono to na rys. 2.
Dzięki powiązaniu danych BDOT10k z innymi udostępnionymi danymi lub usługami np. z numerycznym modelem terenu, istnieją poszerzone możliwości wizualizacji i analizy danych, co przykładowo zaprezentowano na rys. 3.
Oprócz możliwości analizowania danych BDOT10k w zewnętrznych aplikacjach, takich jak QGIS, użytkownicy serwisu www.geoportal.gov.pl mogą teraz korzystać z nowej funkcjonalności „Analizy BDOT10k”, dostępnej we wszystkich modułach iMapext, m.in: Geodezja i Kartografia, czy Zarządzanie Kryzysowe.
Nowe narzędzie umożliwia analizę danych przestrzennych pochodzących z Bazy Danych Obiektów Topograficznych BDOT10k zgodnie z aktualnym schematem aplikacyjnym. Zostało ono zintegrowane z serwisem iMapext i znajduje się w bocznym menu w zakładce „Analizy”.
Funkcjonalność „Analizy BDOT10k” pozwala na wykonywanie selekcji atrybutowej i przestrzennej, umożliwiając filtrowanie obiektów oraz wizualizację wyników bezpośrednio na mapie. Aby rozpocząć pracę z narzędziem, należy wskazać interesującą warstwę – można to zrobić, rozwijając listę dostępnych opcji lub wpisując fragment nazwy w polu „Wybierz warstwę”, co pozwala na szybkie odnalezienie właściwych danych (rys. 4).
Rysunek 4. Widok startowy funkcjonalności „Analizy BDOT10k”
Dane prezentowane są w formie przejrzystych warstw, w podziale na warstwy BDOT10k i warstwy podkładowe, oparte na usługach WMS/WMTS. Użytkownik może wygodnie sterować ich widocznością za pomocą przejrzystego interfejsu i ikon funkcyjnych (rys. 5).
Rysunek 5. Widok dostępnych warstw BDOT10k w iMapext
Tworzenie zapytań odbywa się poprzez definiowanie prostych warunków selekcji – zarówno atrybutowych, jak i przestrzennych. Przykładowo, możliwe jest wybranie budynków hoteli położonych w Lublinie, o powierzchni mieszczącej się w przedziale 400–600 m².
Wyniki zapytania prezentowane są na mapie oraz w formie listy obiektów, z której można przejść do szczegółowego widoku dowolnego elementu i skorzystać z dodatkowych opcji analitycznych (rys. 6).
Rysunek 6. Wyniki selekcji budynków hoteli w Lublinie
Wszystkie funkcjonalności narzędzia zostały szczegółowo opisane w sekcji Pomoc, dostępnej pod ikoną znaku zapytania w interfejsie (rys. 7).
Rysunek 7. Ikona funkcjonalności Pomoc.
Dostępność usług przeglądania BDOT10k
Dane BDOT10k można przeglądać z wykorzystaniem usług WMS i WMTS, które standardowo podłączone są w serwisie www.geoportal.gov.pl, ale także możemy je podłączyć w dowolnym oprogramowaniu, które potrafi takie standardy wykorzystywać. Kluczowymi usługami w tym zakresie są usługi:
- https://mapy.geoportal.gov.pl/wss/service/WMTS/guest/wmts/BDOT10k
- https://mapy.geoportal.gov.pl/wss/service/pub/guest/kompozycja_BDOT10k_WMS/MapServer/WMSServer
Informacje o wszystkich usługach związanych z BDOT10k, które są zarządzane przez Główny Urząd Geodezji i Kartografii można znaleźć w menu głównym serwisu www.geoportal.gov.pl w pozycji „Usługi/Usługi przeglądania WMS i WMTS” (rys. 8).
Wykorzystanie usługi przeglądania WMTS dla BDOT10k w oprogramowaniu QGIS przedstawiono na rys. 9.
Usługa WMTS powinna wyświetlać dane BDOT10k od skali 1:50 000 w kierunku skal większych, aż do skali 1:1000. Przy skalach mniejszych dane nie będą wyświetlane, ponieważ nie ma dla nich wygenerowanych kafelków. Można wtedy skorzystać z usługi WMS, https://mapy.geoportal.gov.pl/wss/service/pub/guest/kompozycja_BDOT10k_WMS/MapServer/WMSServer (rys. 10).
Oprócz usług przedstawionych powyżej można także wykorzystywać usługę WMTS dostępną pod adresem http://mapy.geoportal.gov.pl/wss/service/WMTS/guest/wmts/G2_MOBILE_500. Usługa ta jest specjalną kompozycją BDOT10k oraz BDOO, która w atrakcyjny wizualnie sposób prezentuje podstawowe dane przestrzenne dla obszaru całej Polski i doskonale nadaje się do wykorzystania, jako mapa podkładowa dla różnych opracowań specjalistycznych. Przedstawioną powyżej usługę najlepiej łączyć z usługą WMS z danymi adresowymi dostępnymi pod adresem: https://integracja.gugik.gov.pl/cgi-bin/KrajowaIntegracjaNumeracjiAdresowej co daje obraz sytuacji terenowej uzupełnionej adresami i nazwami ulic (rys. 11).
Dostępność danych BDOT10k do pobrania
Baza BDOT10k jest dostępna bezpłatnie i możliwa do dowolnego wykorzystania. Pobieranie danych jest możliwe z serwisu www.geoportal.gov.pl, w którym w sekcji „Dane do pobrania” widoczna jest grupa warstwa „Topografia„, a tam z kolei warstwa „Baza danych obiektów topograficznych„. Po włączeniu wymienionej warstwy po kliknięciu w dowolnym obszarze Polski, będą dostępne do pobrania, właściwe dla miejsca kliknięcia, dane dla powiatu, województwa lub całej Polski (rys. 12).
Pobieranie danych BDOT10k w serwisie www.geoportal.gov.pl realizowane jest przez usługę WMS: https://mapy.geoportal.gov.pl/wss/service/PZGIK/BDOT/WMS/PobieranieBDOT10k, a konkretnie przez jej funkcję GetFeatureInfo, która w miejscu kliknięcia, jako atrybut udostępnia link do pobrania odpowiedniego pliku danych BDOT10k, tzn. odpowiednią paczkę powiatową, wojewódzką i krajową. Podłączając przedstawioną usługę do programu QGIS lub innego możemy także w tych programach dokonywać bezpośredniego pobierania wybranych dla powiatu, województwa lub kraju danych BDOT10k (rys. 13).
