Baza Danych Obiektów Topograficznych (BDOT10k) to wektorowa baza danych zawierająca lokalizację przestrzenną obiektów topograficznych wraz z ich podstawową charakterystyką opisową. Treść i szczegółowość bazy BDOT10k odpowiada w ogólności tradycyjnej mapie topograficznej w skali 1:10 000, a fragment przykładowej wizualizacji treści bazy danych BDOT10k przedstawiony został na rys. 1.

Grafika przedstawiająca przykładową wizualizację bazy BDOT10k
Rysunek 1. Przykładowa wizualizacja bazy BDOT10k

Zakres tematyczny Bazy Danych Obiektów Topograficznych obejmuje informacje o następującej tematyce:

  1. sieci wodnej (SW),
  2. sieci komunikacyjnej (SK),
  3. sieci uzbrojenia terenu (SU),
  4. pokryciu terenu (PT),
  5. terenach chronionych (TC),
  6. jednostkach podziału terytorialnego (AD),
  7. budynkach, budowlach i urządzeniach (BU),
  8. kompleksach użytkowania terenu (KU),
  9. innych obiektach (OI).

Szczegółowy zakres informacji gromadzonych w BDOT10k, organizację, tryb i standardy techniczne tworzenia, aktualizacji, weryfikacji i udostępniania danych określa Rozporządzenie Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z dnia 27 lipca 2021 r. w sprawie bazy danych obiektów topograficznych oraz bazy danych obiektów ogólnogeograficznych, a także standardowych opracowań kartograficznych.

Aktualnie, w bazie BDOT10k znajduje się ok. 60 milionów obiektów. Wprowadzone od 31 lipca 200 r. uwolnienie danych BDOT10k powoduje, że dzisiaj każdy może w łatwy sposób wykorzystywać te dane do dowolnych celów. Doskonałym narzędziem do wizualizacji i analizy danych BDOT10k jest darmowe oprogramowanie QGIS. Ze względu na szeroki zakres tematyczny danych BDOT10k, najlepiej do ich importu i prezentacji wykorzystać wtyczkę BDOT_10k_GML_SHP udostępnioną przez Główny Urząd Geodezji i Kartografii, dzięki której uzyskujemy obraz prezentacji danych zbliżony do tradycyjnej mapy topograficznej w skali 1:10 000, jak przedstawiono to na rys. 2.

Grafika przedstawiająca wizualizację danych BDOT10k w QGIS z wykorzystaniem dedykowanej wtyczki GUGiK
Rysunek 2. Wizualizacja danych BDOT10k w QGIS z wykorzystaniem dedykowanej wtyczki GUGiK

Dzięki powiązaniu danych BDOT10k z innymi udostępnionymi danymi lub usługami np. z numerycznym modelem terenu, istnieją poszerzone możliwości wizualizacji i analizy danych, co przykładowo zaprezentowano na rys. 3.

Grafika przedstawiająca wizualizację danych BDOT10k na tle numerycznego modelu terenu
Rysunek 3. Wizualizacja danych BDOT10k na tle numerycznego modelu terenu

Oprócz operacji wykonywanych np. w QGIS bezpośrednio na pobranych danych BDOT10k, bardzo przydatnym narzędziem jest dedykowany portal mapowy dostępny pod adresem https://bdot10k.geoportal.gov.pl. Portal ten w łatwy i przystępny sposób udostępnia do wizualizacji i analiz bazę BDOT10k z całej Polski. Widok ekranu po uruchomieniu portalu przedstawiony został na rys. 4.

Grafika przedstawiająca widok ekranu startowego portalu BDOT10k
Rysunek 4. Widok ekranu startowego portalu BDOT10k

Drzewko warstw portalu podzielone jest na dwie grupy warstw, z których pierwsza Warstwy bazy BDOT10k jest bezpośrednim zobrazowaniem bazy danych BDOT10k, a druga grupa oznaczona jako Warstwy podkładowe, to warstwy oparte na dostępnych usługach prezentacji danych WMS i WMTS. Sterowanie widocznością warstw dotyczących BDOT10k, oprócz możliwości włączenia pozycji w drzewku warstw, odbywa się także w sposób uproszczony przez widoczne na górze ekranu 9 dużych ikon (rys. 5).

Grafika przedstawiająca widok warstw dostępnych w portalu BDOT10k
Rysunek 5. Widok warstw dostępnych w portalu BDOT10k

Portal oferuje możliwość wykonania różnorodnych zapytań dotyczących charakterystyki obiektów BDOT10k jak i ich wzajemnych relacji. Zadanie nie jest skomplikowane i wymaga od użytkownika jedynie utworzeniu prostych warunków selekcji (rys. 6 i 7).

Grafika przedstawiająca widok możliwych warunków dotyczących obiektów BDOT10k i ich wzajemnych relacji
Rysunek 6. Widok możliwych warunków dotyczących obiektów BDOT10k i ich wzajemnych relacji
Grafika przedstawiająca przykład zdefiniowanych warunków selekcji
Rysunek 7. Przykład zdefiniowanych warunków selekcji

Na rys. 7 zdefiniowano warunki selekcji, które dają możliwość selekcji budynków hoteli położonych w Lublinie o powierzchni z przedziału 400-600 m2. Mając zdefiniowanie warunki selekcji należy wykonać zapytanie, a po chwili pojawi się wynik analizy, co zilustrowano na rys. 8.

Grafika przedstawiająca wyniki selekcji budynków hoteli położonych w Lublinie o powierzchni z przedziału 400-600 m2
Rysunek 8. Wyniki selekcji budynków hoteli położonych w Lublinie o powierzchni z przedziału 400-600 m2

Z wyniku selekcji możemy przejść do widoku dowolnego z wybranych obiektów korzystając z dostępnych funkcjonalności na liście obiektów.

Dostępność usług przeglądania BDOT10k

Dane BDOT10k można przeglądać z wykorzystaniem usług WMS i WMTS, które standardowo podłączone są w serwisie www.geoportal.gov.pl, ale także możemy je podłączyć w dowolnym oprogramowaniu, które potrafi takie standardy wykorzystywać. Kluczowymi usługami w tym zakresie są usługi:

Informacje o wszystkich usługach związanych z BDOT10k, które są zarządzane przez Główny Urząd Geodezji i Kartografii można znaleźć w menu głównym serwisu www.geoportal.gov.pl w pozycji „Usługi/Usługi przeglądania WMS i WMTS” (rys. 9).

Grafika przedstawiająca wykaz usług WMS i WMTS związanych z BDOT10k
Rysunek 9. Wykaz usług WMS i WMTS związanych z BDOT10k

Wykorzystanie usługi przeglądania WMTS dla BDOT10k w oprogramowaniu QGIS przedstawiono na rys. 10.

Grafika przedstawiająca widok usługi WMTS dotyczącej danych BDOT10k podłączonej w oprogramowaniu QGIS
Rysunek 10. Usługa WMTS dotycząca danych BDOT10k podłączona w oprogramowaniu QGIS

Usługa WMTS powinna wyświetlać dane BDOT10k od skali 1:50 000 w kierunku skal większych, aż do skali 1:1000. Przy skalach mniejszych dane nie będą wyświetlane, ponieważ nie ma dla nich wygenerowanych kafelków. Można wtedy skorzystać z usługi WMS, https://mapy.geoportal.gov.pl/wss/service/pub/guest/kompozycja_BDOT10k_WMS/MapServer/WMSServer (rys. 11).

Grafika przedstawiająca widok usługi WMS dotyczącej danych BDOT10k podłączonej w oprogramowaniu QGIS
Rysunek 11. Usługa WMS dotycząca danych BDOT10k podłączona w oprogramowaniu QGIS

Oprócz usług przedstawionych powyżej można także wykorzystywać usługę WMTS dostępną pod adresem http://mapy.geoportal.gov.pl/wss/service/WMTS/guest/wmts/G2_MOBILE_500. Usługa ta jest specjalną kompozycją BDOT10k oraz BDOO, która w atrakcyjny wizualnie sposób prezentuje podstawowe dane przestrzenne dla obszaru całej Polski i doskonale nadaje się do wykorzystania, jako mapa podkładowa dla różnych opracowań specjalistycznych. Przedstawioną powyżej usługę najlepiej łączyć z usługą WMS z danymi adresowymi dostępnymi pod adresem: https://integracja.gugik.gov.pl/cgi-bin/KrajowaIntegracjaNumeracjiAdresowej co daje obraz sytuacji terenowej uzupełnionej adresami i nazwami ulic (rys. 12).

Grafika przedstawiająca przykład wizualizacji mapy podkładowej z adresami
Rysunek 12. Przykład wizualizacji mapy podkładowej z adresami

Dostępność danych BDOT10k do pobrania

Baza BDOT10k jest dostępna bezpłatnie i możliwa do dowolnego wykorzystania. Pobieranie danych jest możliwe z serwisu www.geoportal.gov.pl, w którym w sekcji „Dane do pobrania” widoczna jest grupa warstwa „Topografia„, a tam z kolei warstwa „Baza danych obiektów topograficznych„. Po włączeniu wymienionej warstwy po kliknięciu w dowolnym obszarze Polski, będą dostępne do pobrania, właściwe dla miejsca kliknięcia, dane dla powiatu, województwa lub całej Polski (rys. 13).

Grafika przedstawiająca pobieranie danych BDOT10k w serwisie www.geoportal.gov.pl
Rysunek 13. Pobieranie danych BDOT10k

Pobieranie danych BDOT10k w serwisie www.geoportal.gov.pl realizowane jest przez usługę WMS: https://mapy.geoportal.gov.pl/wss/service/PZGIK/BDOT/WMS/PobieranieBDOT10k, a konkretnie przez jej funkcję GetFeatureInfo, która w miejscu kliknięcia, jako atrybut udostępnia link do pobrania odpowiedniego pliku danych BDOT10k, tzn. odpowiednią paczkę powiatową, wojewódzką i krajową. Podłączając przedstawioną usługę do programu QGIS lub innego możemy także w tych programach dokonywać bezpośredniego pobierania wybranych dla powiatu, województwa lub kraju danych BDOT10k (rys. 14).

Grafika przedstawiająca pobieranie danych BDOT10k w oprogramowaniu QGIS przez usługę WMS
Rysunek 14. Pobieranie danych BDOT10k w serwisie oprogramowaniu QGIS przez usługę WMS