PRNG jest urzędową, referencyjną bazą danych stanowiącą podstawę dla innych systemów informacji przestrzennej wykorzystujących dane dotyczące nazewnictwa geograficznego. Rejestr PRNG składa się z dwóch części obejmujących:

• nazwy obiektów geograficznych położonych w całości lub w części na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w tym na obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej,
• polskojęzyczne nazwy obiektów geograficznych położonych poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej.

Rejestr PRNG obejmujący nazewnictwo geograficznego z obszaru Polski zawiera dane dotyczące urzędowych, zestandaryzowanych i niestandaryzowanych nazw obiektów geograficznych (nazw miejscowości oraz obiektów fizjograficznych) wraz z ich atrybutami zawierającymi szczegółowe informacje dotyczące samej nazwy oraz opisywanego obiektu. Natomiast w odniesieniu do rejestru polskich nazw geograficznych świata gromadzi się nazwy zestandaryzowane uchwalone i zalecane do stosowania przez Komisję Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej. Wszystkie obiekty (nazwy) gromadzone w bazie danych PRNG posiadają odniesienie przestrzenne (współrzędne geograficzne).

Aktualizacja bazy danych PRNG prowadzona jest na bieżąco, na podstawie aktów prawnych, danych i dokumentów dotyczących nazewnictwa geograficznego. Weryfikacja urzędowego nazewnictwa odbywa się każdego roku według stanu na dzień 1 stycznia na podstawie przepisów wydanych na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 2003 r. o urzędowych nazwach miejscowości i obiektów fizjograficznych.

Podstawę prawną tworzenia, aktualizacji i weryfikacji, udostępniania danych oraz zakresu informacji gromadzonych w bazie danych PRNG stanowi rozporządzenie Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z dnia 29 stycznia 2021 r. w sprawie państwowego rejestru nazw geograficznych (Dz. U. z 2021 r., poz. 273).

Obraz kartograficzny bazy danych PRNG jest wykorzystywany w serwisie www.geoportal.gov.pl w zakresie zgodnym, z życzeniami użytkownika (rys. 1).

Rysunek 1. Dane PRNG prezentowane w serwisie www.geoportal.gov.pl

Dane PRNG można przeglądać z wykorzystaniem usługi WMS, która standardowo podłączona jest w serwisie www.geoportal.gov.pl, ale także możemy ją podłączyć w dowolnym oprogramowaniu, które potrafi taki standard wykorzystywać:

• https://mapy.geoportal.gov.pl/wss/service/PZGiK/PRNG/WMS/GeographicalNames.  

Informacje o w/w usłudze, które jest zarządzana przez Główny Urząd Geodezji i Kartografii można znaleźć w menu głównym serwisu www.geoportal.gov.pl w pozycji „Usługi/Usługi przeglądania WMS i WMTS”, co przedstawiono na rys. 2.

Rysunek 2. Wykaz usług WMS i WMTS związanych z danymi ogólnogeograficznymi i tematycznymi

Ilustrację wykorzystania usług przeglądania PRNG w oprogramowaniu QGIS przedstawiono na rys. 3.

Rysunek 3. Dane PRNG widoczne w QGIS

Dane PRNG są dostępne bezpłatnie i do dowolnego wykorzystania. Pobieranie danych z serwisu www.geoportal.gov.pl jest możliwe na dwa sposoby.

Dane można pobrać korzystając z drzewka warstw, gdzie w sekcji "Dane do pobrania" widoczna jest warstwa "Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych". Po włączeniu wymienionej warstwy i po kliknięciu w dowolnym obszarze Polski będą dostępne do pobrania dane dla całego kraju dotyczące osobno miejscowości i obiektów fizjograficznych w formacie GML, SHP oraz XLSX (rys. 4).

Rysunek 4. Pobieranie danych PRNG w serwisie www.geoportal.gov.pl

Dane można również pobrać poprzez wejście do menu serwis i wybranie pozycji „POBIERANIE DANYCH”, a następnie wskazanie „Pobierz dane z usługi WFS” co umożliwi pobranie danych wektorowych. Kolejnymi czynnościami do wykonania w przypadku usługi WFS jest:

1. wybór usługi „Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych” oraz wybór obiektów, które będą pobierane,
2. narysowanie prostokąta wskazującego obszar zainteresowania,
3. pobranie pliku z danymi (rys. 5).

Rysunek 5. Pobieranie danych PRNG przez usługę WFS w serwisie www.geoportal.gov.pl

Pobieranie danych PRNG w serwisie www.geoportal.gov.pl realizowane jest przez usługę WMS: 

https://mapy.geoportal.gov.pl/wss/service/PZGIK/PRNG/WMS/DaneDoPobrania,

a konkretnie przez jest funkcję GetFeatureInfo, która w miejscu kliknięcia, jako atrybut udostępnia do pobrania pliki danych z rejestru PRNG. Podłączając przedstawioną usługę do programów obsługujących standard WMS (np. QGIS) można także bezpośrednio w tych programach dokonywać pobierania danych PRNG (rys. 6).

Rysunek 6. Pobieranie danych PRNG w oprogramowaniu QGIS przez usługę WMS

Z danymi PRNG związana jest także usługa WFS (Web Feature Service), która jest usługą służącą do pobierania danych w postaci wektorowej, na podstawie kryteriów użytkownika, a formatem służącym do przekazywania danych jest GML. Usługa jest dostępna pod adresem: https://mapy.geoportal.gov.pl/wss/service/PZGiK/PRNG/WFS/GeographicalNames.

Na poniższym rysunku przedstawiono, w jaki sposób zdefiniować w QGIS źródło danych z wymienionej usługi WFS, aby w dowolnej chwili móc wygodnie dodawać dane z tej usługi, jako warstwy w dowolnym projekcie QGIS.

Rysunek 7. Ilustracja dodawania usługi WFS jako źródła danych w QGIS

W wyniku działań przedstawionych na rys. 7 zostanie zdefiniowane źródło danych PRNG bazujące na usłudze WFS, które będzie oferowało do wykorzystania przedstawione na rys. 8 dane z rejestru PRNG.

Jeśli chcemy z przedstawionych danych utworzyć warstwę tematyczna w QGIS wystarczy, że przeciągniemy wybrane dane do legendy projektu.

Rysunek 8. Utworzenie warstwy informacyjnej z usług WFS w QGIS

Podłączone przez usługę WFS dane są pobierane automatycznie na komputer użytkownika i QGIS ma dostęp do wszystkich oferowanych atrybutów, co przedstawiono na rys. 9.

Rysunek 9. Identyfikacja obiektu w QGIS

Jeśli chcemy dane z warstwy informacyjnej zapisać w zewnętrznym pliku, wtedy należy skorzystać ze standardowej funkcji eksportu, która jest dostępna przy każdej warstwie informacyjnej QGIS (rys. 10) i oferuje zapis danych w różnych formatach dedykowanych do typu warstwy.

Rysunek 10. Eksport danych z warstwy WFS do zewnętrznego pliku